فهرست مطالب - خوان پنجم : هیئت مقرر در ماده 251 مكرر قانون مالیاتی های مستقیم
- خوان ششم: هیات حل اختلاف موضوع ماده ی ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم
- هیأت حل اختلاف ماده ۲۱۶ به چه موضوعاتی می پردازد؟
- پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیات در دو صورت مالیات مودی، قطعی خواهد بود:
- اقدامات اجرایی سازمان امور مالیاتی:
- اقدامات اجرایی سازمان امور مالیاتی چه افرادی را شامل می شود؟
- خوان هفتم : دیوان عدالت اداری
- مهلت تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری
- نظارت دیوان عدالت اداری:
در مقاله قبلی با عنوان مراحل دادرسی مالیاتی (قسمت اول) تا مرحله چهارم هفت خوان مالیاتی در خصوص حل اختلافات مالیاتی آشنا شدیم. در اینجا قصد داریم به سه مرحله بعدی و الزامات قانونی آن بپردازیم.
خوان پنجم : هیئت مقرر در ماده 251 مكرر قانون مالیاتی های مستقیم
معمولا تلاش می شود که قانون و مقررات توسط مجریان دقیقا به مورد اجرا گذارده شود ولی گاهی این احتمال نیز وجود دارد که اجرای قانون با عدالت همراه نگردد. برای پرهیز از این معضل، قانونگذار ماده 251 مکرر را در قانون مالیات های مستقیم گنجانده تا:
- اولا بتواند به برقراری عدالت کمک نموده
- ثانیا در رفع هرگونه تبعیض موثر واقع گردد.
بنابراین وجود چنین ماده ای در قانون می تواند به منزله عدالتخانه ای در درون نظام مالیاتی محسوب شود.
این مرجع رسیدگی به عنوان یكی از طرق شكایت فوق‌العاده رسیدگی به شكایات از مالیاتهای قطعی می‌باشد كه به علت انقضای مهلت‌های اعتراض قابل طرح درمرجع دیگری نیست. (همچنین درمورد مالیاتهای غیرمستقیم نیزاین جاری است)
دستور رسیدگی در این مرجع با وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌باشد: که به هیئتی مركب از سه نفر به انتخاب وزیر ارجاع می‌گردد. رای اكثریت قطعی و لازم‌الاجرا می‌باشد.
طبیعی است كه آرای این هیئت سه نفری نیز قابل شكایت در دیوان عدالت اداری می‌باشد.
خوان ششم: هیات حل اختلاف موضوع ماده ی ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم
مرجع حل اختلاف مالیاتی دیگری که بموجب قانون مالیاتها، مودیان می توانند جهت رفع اختلافات خویش به آن مراجعه نمایند هیات موضوع ماده 216 می باشد.
هیأت حل اختلاف ماده ۲۱۶ به چه موضوعاتی می پردازد؟
همانگونه که در ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم آمده است اساسا کمیسیون موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم صلاحیت رسیدگی به شکایات مربوط به اقدامات اجرایی مالیاتی را برعهده دارد.
اقدامات اجرایی به فرایند دریافت مالیات از مودی(مالیات دهنده) پس از قطعی شدن میزان مالیات او گفته می شود.
پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیات در دو صورت مالیات مودی، قطعی خواهد بود:
- در صورت عدم اعتراض مودی مالیاتی
- در صورت اعتراض او و پس از طی شدن مراحل قانونی رسیدگی و قطعی شدن حکم مراجع قانونی
بنابراین اساسا صلاحیت کمیسیون موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم، تشخیص مالیات یا رسیدگی به اعتراض مودی نسبت به میزان مالیات تشخیصی نیست ودراین موارد هیئت حل اختلاف مالیاتی صالح به رسیدگی است.
اقدامات اجرایی سازمان امور مالیاتی:
درمورد پرداخت مالیات 3 دسته ازافراد مسئولیت دارند که اداره امورمالیاتی می تواند نسبت به آنها اقدامات اجرایی صورت دهد:
- مالیات دهنده (مودی مالیاتی)
- مدیران شرکت ها و اشخاص حقوقی که همراه با خود شخص حقوقی در مورد پرداخت مالیات مسئولیت دارند
- اشخاصی که به موجب قانون مسئولیت کسر مالیات افراد دیگر به عهده آنها گذاشته شده
اقدامات اجرایی سازمان امور مالیاتی چه افرادی را شامل می شود؟
دسته اول(مودی، مالیات دهنده) پس از آنکه مودی اظهارنامه مالیاتی را به اداره امور مالیاتی داد و برای او برگ شخیص مالیات صادر گردید ومالیات قطعی شد اقدامات اجرایی قابل انجام می شود.
بنابراین اگر پیش از قطعیت مالیات علیه مودی اقدامات اجرایی صورت گیرد به هیئت موضوع ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم رجوع می شود.
دسته دوم و سوم نیز اقدامات اجرایی معمولا با ابلاغیه اداره امورمالیاتی صورت می گیرد ودرصورت عدم ابلاغ برگ تشخیص مالیات، مرجع رسیدگی همان هیئت ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم خواهد بود.
ماده 216 ـ مرجع رسيدگي به شکايات ناشي از اقدامات اجرايي راجع به مطالبات دولت از اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي‌که طبق مقررات اجرايي ماليات ها قابل مطالبه و وصول مي‌باشد هيأت حل اختلاف مالياتي خواهد بود. به شکايات مزبور به فوريت و خارج از نوبت رسيدگي و رأي صادر خواهد شد.
رأي صادره قطعي و لازم‌الاجراء است.
تبصره 1ـ در مورد ماليات‌هاي مستقيم در صورتي که شکايت حاکي از اين باشد که وصول ماليات قبل از قطعيت، به موقع اجرا گذارده شده است هرگاه هيأت حل اختلاف مالياتي شکايت را وارد دانست ضمن صدور رأي به بطلان اجرائيه حسب مورد قرار رسيدگي و اقدام لازم صادر يا نسبت به درآمد مشمول ماليات مؤدي رسيدگي و رأي صادر خواهد کرد. رأي صادره از هيأت حل اختلاف قطعي است.
تبصره 2ـ در مورد ماليات‌هاي غيرمستقيم هرگاه شکايت اجرايي از اين جهت باشد که مطالبة ماليات قانوني نيست مرجع رسيدگي به اين شکايت نيز هيأت حل اختلاف مالياتي خواهد بود و رأي هيأت مزبور در اين باره قطعي و لازم‌الاجراء است.
مفاد اين تبصره شامل جرايم قاچاق اموال موضوع عايدات دولت و بهاي مال قاچاق از بين رفته و نيز آن دسته از ماليات هاي غيرمستقيم که طبق مقررات مخصوص به خود در مراجع خاص بايد حل و فصل شود نخواهد بود.
خوان هفتم : دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری یکی دیگر از مراجع رسیدگی به اختلافات و از جمله مسائل مالیاتی است که متاسفانه کمتر به این مرجع توجه شده و نقش آن در رسیدگی به اختلافات مالیاتی نادیده گرفته شده است.
از این رو این مرجع می تواند بعنوان آخرین مرحله دادخواهی برای رفع اختلافات مالیاتی محسوب شود.
دیوان عدالت اداری مطابق اصل (173) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به منظور رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مامورین و ادارات و آیین نامه های دولتی خلاف قانون یا شرع یا خارج از حدود اختیارات مقام تصویب کننده، زیر نظر قوه قضائیه تشکیل گردید.
دیوان عدالت اداری در تهران مستقر بوده و تعیین تعداد شعب آن به پیشنهاد رییس دیوان و تصویب رییس قوه قضائیه است.
شایان ذکر است که کلیه مراجع حل اختلاف مالیاتی که قبلا به آنها اشاره رفت، همگی در درون سازمان امور مالیاتی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل می گردند در حالی که دیوان عدالت اداری، تنها مرجعی است که در خارج از سازمان تشکیل می شود که خود این امر تا حدود زیادی می تواند به استقلال آن کمک نماید.
مهلت تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری
مهلت تقدیم دادخواست به دیوان عدالت اداری نسبت به رای یا تصمیم قطعی مراجعی از قبیل : هیات حل اختلاف مالیاتی، شورای عالی مالیاتی، هیات موضوع ماده (251) مکرر ” قانون مالیاتهای مستقیم
- برای اشخاص داخل کشور سه ماه
- برای افراد مقیم خارج از ایران شش ماه از تاریخ ابلاغ رای یا تصمیم قطعی مرجع مربوط است
معمولا اختلافات مالیاتی از تبعات وعواقب تشخیص و مطالبه مالیات می باشد که شامل موارد زیر می باشد:
- به خاطر عدم رعایت تکالیف مودیان(مانند عدم رعایت آیین نامه تحریر دفاتر و نگهداری صورتحسابها).
- نتیجه برآیند عملکرد ماموران مالیاتی در تشخیص می باشد.
- زمانی که تشخیص مالیات بر مبانی غیر صحیح و نا درست استوار گردد و از قرائن و شواهد محکم و قابل استناد بی بهره باشد، مسلما اعتراض و نارضایتی مودی را نیز به همراه خواهد داشت.
- عوامل دیگری چون اشتباهات احتمالی، ضعف فرهنگ عمومی مالیاتی، میل مودیان به فرار از مالیات را شامل می شود.
نظارت دیوان عدالت اداری:
نظارت برعملكرد دستگاه‌های اجرایی و هیئت‌ها و كمیسیون‌ها توسط دیوان عدالت اداری به عنوان مرجع قضایی به سه طریق می‌باشد:
- رسیدگی به شكایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری‌ها.
ازحیث مخالفت مدلل آنها با قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز و سوءاستفاده از اختیارات كه از جمله صلاحیت‌های هیئت عمومی دیوان عدالت اداری است. (طبق بند یك ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری) اجرای مفاد این بنداز طریق ابطال مصوبات یا بخشنامه‌ها صورت می‌گیرد. - رسیدگی به اعتراضات و شكایات از آرا و تصمیمات كمیسیون‌های مالیاتی: (طبق بند 2 ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری) این بند از طریق رسیدگی به اعتراضات و شكایات نسبت به آرای كمیسیون‌های حل اختلافات مالیاتی یا شورای عالی مالیاتی یا كمیسیون مقرر در ماده 251 مكرر صورت می‌گیرد و دیوان صلاحیت رسیدگی به آن را دارد.
- در صورت انقضای مهلت‌های اعتراض به برگ قطعی مالیات صلاحیت رسیدگی را نیز دارد.
(بند 2 ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری) چون صدور برگ قطعی مالیات از جمله تصمیمات و اقدامات واحد دولتی است ، مستقیما قابل طرح در دیوان عدالت اداری می‌باشد.
دراین مقاله سعی شد تا مطالب مهم و ضروری درباره مراحل حل اختلافات مالیاتی وهرآنچه را که هر که لازم است حسابداران گرامی در خصوص آن بدانند بطور مفصل بیان شد. امیدوارم مطالب حاضر به اطلاعات مالیاتی شما عزیزان افزوده باشد ودر بزنگاه ها گره گشای شما باشد. برای مطالعه سایر محتوای آموزشی سایت از قسمت آموزش های کاربردی حسابداری نیز می توانید استفاده کنید.
در بحث این مقاله شرکت کنید!