پرداخت هزینه ها از محل تنخواه و نحوه استفاده از حساب تنخواه و اعمال کنترل های آن یکی از نکات حائز اهمیت در حسابداری خزانه است. با توجه به تغییرات وسیعی که در سنوات اخیر در قانون مالیات های مستقیم به وجود آمده است، لذا باید به بخشنامه ها و اصول استفاده از منابع مالی که یکی از پرکاربردیترین آنها حساب تنخواه گردان هاست، توجه ویژه ای نمود. ما در این مقاله آموزشی قصد داریم روال درست استفاده از تنخواه و بایدها و نبایدهای استفاده از این حساب را مورد بررسی قراردهیم.
در ابتدا به تعریف تنخواه بپردازیم. تنخواه، موجودی و یا وجه نقدی است که در اختیار اشخاص (تنخواه گردان) قرار می گیرد. ممکن است این وجه نقد به شکل ریالی یا ارزی باشد که متناسب با آن حساب تنخواه گردان ریالی و تنخواه گردان ارزی گردش پیدا می کنند. مهم ترین کاربرد استفاده از تنخواه، پرداخت هزینه های جاری شرکت است که نیاز به دستور پرداخت و یا تایید مدیر بالا دستی نداشته باشد.
البته باید به این موضوع توجه کنید که عدم نیاز به دستور پرداخت به این معنا نیست که پرداخت هزینه ها از محل تنخواه بدون محدودیت نوع هزینه و با هر مبلغی می توان انجام داد. مبلغ تنخواه تخصیص یافته، دستورالعمل پرداخت هزینه ها، حدود پرداخت هزینه و نوع هزینه هایی که تنخواه دار مجاز به پرداخت آنها می باشد با توجه به دستور العمل های هر شرکت متفاوت است.
به طور مثال ممکن است در یک شرکت کوچک که گردش های کمی دارند، مبلغ تنخواه به صورت دوره های یک ماهه و به مبلغ 10 میلیون تومان شارژ شود، اما در یک شرکت بزرگ بازه های شارژ تنخواه هفتگی باشه و بطور مثال مبلغ 20 میلیون تومان در هر هفته شارژ شود.
تشریح تبصره 3 ماده 147 قانون مالیات های مستقیم
طبق بخشنامه بخشنامه ۲۰۰/۹۶/۱۳۱ مورخ 1396/10/04 که مرتبط با نحوه اجرای تبصره 3 ماده 147 قانون مالیاات های مستقیم ابلاغ شده است، جهت پرداخت هزینه هایی که خارج از سیستم بانک وبصورت نقدبوده است ، باید موارد ذیل رعایت شوند.

مطابق بخشنامه فوق پرداخت هزینه های بیش از 5 میلیون تومان از محل تنخواه شرکت ممنوع خواهد بود. اما در اینجا سواالی مطرح می شود که با توجه به شرایط موجود آیا این امکان وجود دارد که از محل تنخواه هزینه های بیش از 5 میلیون تومان ثبت نشود و برای مبالغی بیش از این عدد از سیستم بانکی شرکت استفاده شود؟
مجوز پرداخت هزینه های بالای 5 میلیون تومان از تنخواه
راهکاری که برای حل این مشکل وجود دارد، افتتاح یک حساب به نام تنخواه دار است که از آن حساب صرفا جهت شارژ تنخواه، پرداخت هزینه های شرکت ( در چارچوب دستورالعمل شرکت) و تسویه تنخواه استفاده شود. یعنی هیچ گردشی به جز موارد ذکر شده از این حساب بانکی نباید انجام شود. همچنین این حساب با ثبت درخواست مکتوب شرکت باید انجام شود ( تا در آینده و زمان رسیدگی به تراکنش های بانکی مشکلی برای تنخواه دار بوجود نیاید.)
نکته مهم بعدی این است که تمامی گردش های این حساب باید در دفاتر شرکت ثبت شود و همچنین در یادداشت های توضیحی و صورت های مالی، حساب بانکی مربوط به تنخواه گردان با ذکر شماره حساب آورده شود. به این صورت چنانچه هزینه ای بیش از 5 میلیون تومان هم باشد امکان پرداخت آن از محل تنخواه مقدور خواهد بود.
شاهد این مدعا نامه شماره 235/9012 مورخ1400/8/23 است که تصویر آن را مشاهده می کنید.

بنابراین با رعایت ضوابط تصویب شده از طرف سازمان امور مالیاتی و دیوان عدالت اداری که در این مقاله مورد بررسی قرار دادیم، شرایط مجاز به پرداخت هزینه ها از محل تنخواه بصورت کامل تشریح شد. امیدواریم این مطلب آموزشی مورد توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد. برای مشاهده سایر آموزش های حسابداری و نرم افزاری می توانید از بخش آموزش های کاربردی حسابداری استفاده کنید.
در بحث این مقاله شرکت کنید!